Muhtarlık Biriminin Tarihçesi
Günümüzde olan şekli ile Muhtarlık birimlerinin temelleri ilk olarak 1829 senesinde İstanbul’da atılmıştır. II. Mahmut Yeniçeri Ocağı’nı ortadan kaldırması sonucu Yeniçerilerin yokluğunda tehlikeye meydan vermemek ve küçük birimlerin güvenliğini koruyabilmek için muhtarlık teşkilatını kurmuştur. Bu birimlerin düzenlenmesi ise yasal olarak ilk kez 1864 senesinde gerçekleşmiştir. Bu yasanın adı Teşkil-i Vilayet Nizamnamesi olarak bilinmektedir. 1876 senesinde yapılan İdare-i Umumiye-i Vilayet Nizamnamesi ile muhtarların görevleri daha ayrıntılı ve net bir şekilde ortaya koyulmuştur. Ancak bu yasa ile muhtarlıklar ve mahalli yönetimler ile ilgili bütün düzenlemeler yürürlükten kaldırılmış ve bunun neticesinde muhtarlık görevleri son bulmuştur. Mahalle muhtar ve ihtiyar heyetleri, 1913 tarihli İdare-i Umumiye-i Vilayet Kanunu ile kaldırılmış olduğu halde, varlıklarını mahallelerdeki kamu hizmetlerinin bir gereği olarak 1933 yılına kadar fiilen sürdürmüşlerdir. Bu tarihte çıkartılan 2295 sayılı kanunla varlığı sona erdirilen kuruluşun görevlerini, zabıta ve belediye gibi bazı kuruluşların yapması öngörülmüştür.
Ancak. 10 yıllık bir uygulama mahalle muhtarlığının boşluğunun doldurulmasının mümkün olmadığı görüldüğünden, 1944 tarihli ve 4541 sayılı Şehir ve Kasabalarda Mahalle Muhtar ve İhtiyar Heyetlerinin Teşkiline Dair Kanun ile Kanunun uygulama şekil ve esaslarına dair 1945 tarihli tüzük çıkarılmıştır ve bugünkü şeklini almıştır.
Günümüzde varlığını koruyan ve muhtarlık mahalle yönetimini düzenleyen yasa 05.04.2004 tarihinde Bakanlar Kurulu Kararı ile kabul edilmiştir.
1963 yılındaki belediye başkanlığı seçimleri ilk kez tek dereceli yapıldıktan sonra 1968, 1973 ve 1977 yıllarında da yerel seçimler yapıldı. 1980 Askeri Darbesi nedeniyle tekrar kesintiye uğrayan yerel seçimler 1984, 1989, 1994, 1999, 2004, 2009, 2014, 2019, 2024 yıllarında düzenli olarak yapılmaya devam etti.
Türkiye’de yaklaşık olarak 53 bin adet muhtar bulunmaktadır.
Nevşehir ili 5.485 km²lik bir yüzölçümüne sahip olup 8'i ilçe(merkez ilçe dâhil), 15'i belde belediyesi olmak üzere toplam 23 belediye 153 köy ve 118 mahalleden oluşmaktadır.
Nar Kasabamız da geçmiş dönemlerde başarılı işlere vesile olan muhtar ve encümen azalarının isimlerine ulaşılmaya çalışılmış olup bu amaçla:
Nevşehir Valiliğine 4 defa baş vurulmuş ancak bu bilginin verilmesinin "UYGUN OLMADIĞI" cevabı alınmıştır.
Nar Kasabamız Belediyesine başvurumuzda istenilen bilgilerin olmadığı yetkililerce belirtilmiştir.
Nar Kasabası Belediyesi yetkilisinin "TAVSİYELERİ" doğrultusunda bu bilgiler "Kasabamız Yaşlılarından" derlenmiştir.
Tarafımızca yapılan tespitlere göre:
Nar Kasabamızın 1944-1999 yılları arası tek muhtarlık dönemidir,
Daha sonra 1999-2019 seneleri arasında; Yukarı Mahalle (Baş mahalle buraya dahil) ve Aşağı Mahalle (Orta mahalle buraya dahil) olarak iki muhtarlığa dönüşmüştür.
2019 senesinde Yukarı mahalle muhtarlığının feshedilerek: Baş mahalle, Orta mahalle, Yeni mahalle ve Aşağı mahalle olarak 4 muhtarlığa dönüşmüştür.
Kaynak: Faik SARIHAN, Mustafa KARACA, Muharrem ÇANAK, Halim GÜL, Mehmet Fayık ÜNAL, Ahmet PALTEKİ
Bu konuda tek ulaşılan kaynakta ise bulunan bilgiler şu şekildedir:
Emln BAŞER (Aşağı Mahalle)
Mustafa ÖZDEMİR (Yukarı Mahalle)
Neşet ERSOY (Yukarı Mahalle)
Hacı Ahmet ŞİŞMAN (Yukarı Mahalle)
Mustafa KEMİKKIRAN (Yukarı Mahalle)
Ahmet PALTEKİ (Yukarı Mahalle)
Rasim ESENOĞLU (Yukarı Mahalle)
Neşet ERSOY (Yukarı Mahalle)
Mustafa ARICI (Orta Mahalle)
Mehmet ÖZDEMLROĞLU - Dünya Harikası Nar Kasabası - Sf. 64